Κόμικς:
- άκλιτο ουσιαστικό, αντιδανεισμός από τα Αγγλικά: comics [Προέλευση: από την ελληνική λέξη κωμικός, λατ. Comicus , μεσ. comice ].
- Σειρά σχεδίων που αφηγούνται μια ιστορία. Η εξέλιξη του μύθου δίνεται κυρίως με μια σειρά εικόνων που συνοδεύονται από ελάχιστο κείμενο ή από ολιγόλογο διάλογο των ηρώων.
Κόμικς:
Σημείο αμφιλεγόμενο. Αμέτρητα κόμικς κάθε είδους, ύφους, μεγέθους και σχήματος. Κόμικς για όλους και για όλα. Γεμάτα με πολύχρωμες εικόνες και κείμενα, που έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν το δικό τους κοινό. Ένα κοινό που δεν περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη ηλικία, ούτε διακρίνεται από κοινά πολιτιστικά ή κοινωνικά χαρακτηριστικά.
Οι απόψεις γύρω από τα κόμικς είναι πολλές και συγκρουόμενες. Και βέβαια τα ίδια τα κόμικς παρουσιάζουν μια ποικιλία τέτοια με διαφορές ως προς την ποιότητά τους και τον παιδαγωγικό τους χαρακτήρα.
Ιστορικά αυτό που οδήγησε στα κόμικς δεν έχει αρχή. Σατιρικά σκίτσα δημοσιεύονταν από το 17 ο αιώνα ως το 18 ο αιώνα. Τα σκίτσα αυτά ώθησαν τη Γαλλική Επανάσταση μέσα από την εφημερίδα του Ζ.Π. Μαρά «Ο φίλος του Λαού». Το κόμικ με τη μορφή που ξέρουμε σήμερα (ή τουλάχιστον με μία παραπλήσια) εμφανίστηκε στη Δύση στα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ στην Ιαπωνία υπήρχε ήδη από τις αρχές του.
Τα κόμικς στη Δύση έχουν ως αφετηρία τη 15 η Φεβρουαρίου 1895. Τη μέρα εκείνη πρωτοεμφανίστηκε ο πρώτος ήρωας των κόμικς. Ήταν η σειρά «The yellow kid» (το κίτρινο παιδί) που κυκλοφορούσε εβδομαδιαίως και σχεδιαζόταν από τον Ρίτσαρντ Άουτκωλτ (1863-1928). Ένα διαφορετικό είδος αφήγησης με το όνομα «κόμικς» που θα πάρει το προσωνύμιο «ένατη τέχνη». Αυτά συνέβησαν στη Νέα Υόρκη, στην Αμερική τη χώρα που έφερε τα κόμικς στο προσκήνιο.
Στη Ιαπωνία το 1814 δημιουργήθηκε ο τύπος κόμικς που είναι περισσότερο διαδεδομένο στη σημερινή νεολαία. Τα Μάνγκα (Manga) που σημαίνει «αστείες εικόνες» δημιουργήθηκαν το 1814 από τον Κατσουχίκα Χοκουσάι. Σήμερα αποτελούν το πιο δημοφιλές είδος κόμικς παγκοσμίως. Χαρακτηριστικό τους είναι τα σύντομα κείμενα, οι άφθονες εντυπωσιακές σκηνές του εφέ κυρίως στην απόδοση σκηνών δράσης, καθώς και από μεγάλη ελευθερία στο στυλ και τη σελιδοποίηση. Ο πιο γνωστός σχεδιαστής Manga είναι ο Οσάμου Τεζούκα ενώ τα κόμικς (που έχουν γίνει και καρτούν) Astro Boy, Dragonball Z, Pokemon, Yu - Ji - Oh και άλλα, τα πιο γνωστά κόμικς τύπου Manga .
Ας επανέλθουμε όμως στη Δύση. Δεκαετία του '40 και δεκαετία του '50. Χιλιάδες κόμικς με υπερήρωες κατακλύζουν την αγορά, κόμικς πολεμικά, κόμικς αστεία, κόμικς μακάβρια. Σε Αμερική και Ευρώπη. Τότε αρχίζει η περίοδος της λογοκρισίας που εν μέρει συνεχίζεται ακόμη και σήμερα. Η αύξηση της βίας στα κόμικς καθώς και η άνοδος μερικών μακάβριων τίτλων προκάλεσαν τις πρώτες αντιδράσεις και όπως ήταν φυσικό τα κόμικς κατέληξαν να θεωρούνται υπεύθυνα για την παιδική εγκληματικότητα, τον αναλφαβητισμό, τον κομμουνιστικό κίνδυνο και γενικά για όλα τα κακά της παραστρατημένης νεολαίας.
Η ιδέα ότι όλα τα παραπάνω κακά οφείλονται στα κόμικς ενισχύθηκε τη δεκαετία του '50 σε Ευρώπη και Αμερική και τα κόμικς ελέγχονταν πριν εκδοθούν. Όμως μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά όπως λέμε. Έτσι δεν υπήρξε διάκριση και όλα τα κόμικς θεωρούνταν κακά. Στην Αμερική ενήλικοι κατάσχουν από τα παιδιά τους κόμικς και ως παραδειγματισμό τα καίνε στις πλατείες με τρόπο που θυμίζει τις ναζιστικές πρακτικές. Χωρίς να σκεφτούν καν πως κάποια από αυτά – τα περισσότερα – πλάθουν τα ήθη των παιδιών τους, τους καλλιεργούν την αίσθηση του χιούμορ και τα προωθούν στο διάβασμα.
Εκείνη η εποχή έχει περάσει, τα παιδιά είναι ελεύθερα να διαβάσουν κόμικς και τα κόμικς έχουν βρει την αξία τους ως τέχνη. Κάποιο λίγοι συνεχίζουν να τα θεωρούν βλαβερά. Το πρόβλημα είναι πως τα παιδιά έχουν φύγει μακριά από το διάβασμα και η μόνη δικαιολογία που βρίσκουν για να μην τα διαβάζουν είναι πως είναι «μωρουδιακά».
Τι προσφέρει όμως η ανάγνωση των κόμικς;
Πολλά! Γνώσεις, κριτική σκέψη, σε καλλιεργεί ψυχικά, σε προωθεί στο έντυπό του, σε απομακρύνει από την τηλεόραση και τον υπολογιστή, σου προσφέρει διασκέδαση με ωραίο και έξυπνο χιούμορ που για να το πετύχει δεν χρησιμοποιεί φτηνές εκφράσεις και γελοία υπονοούμενα.
Ας δούμε, κλείνοντας, τι επικρατεί στο χώρο των κόμικς σήμερα. Πληθώρα τίτλων, εφήμερα περιοδικά, χιλιάδες δημιουργοί. Πρέπει κανείς να προσέχει ώστε να βρει το καλό ποιοτικό κόμικς σήμερα. Τέτοιο ποιοτικό κόμικς είναι το Ευρωπαϊκό με το πολύ έξυπνο χιούμορ του. Δηλαδή τα Γαλλικά κόμικς των Ερζέ (Τεν Τεν), Ουντερζό (Ιζνογκούντ, Αστερίξ), τα Βελγικά του Μόρρις (Λούκι Λουκ), της περίφημης Ιταλικής σχολής του Disney καθώς και της Αμερικάνικης σχολής του Disney .
Τα τελευταία χρόνια, τα κόμικς επικράτησαν και σε άλλες μορφές τέχνης όπως ο κινηματογράφος με πολυέξοδες παραγωγές υπερηρωϊκών και άλλων κόμικς σε ταινίες.
Σημαντικό είναι επίσης ότι τα κόμικς έχουν το δικό τους χρηματιστήριο και τα τελευταία χρόνια έχουν ανταλλαχθεί μυθικά ποσά σε αγοροπωλησίες σπάνιων τευχών.
Στην Ελλάδα τα κόμικς παρουσιάζουν συνεχή άνοδο ως τέχνη, ενώ πρόσφατα το Ελληνικό κοινό είχε την ευκαιρία να απολαύσει «κειμήλια» των κλασσικών κόμικς με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 2000 τευχών ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ και των εκδηλώσεων γι' αυτό το γεγονός, όπως και τη γνωριμία με μερικούς από τους μεγαλύτερους εν ζωή δημιουργούς κόμικς όπως του Ντον Ρόσα, ενώ η ίδρυση σχολής κόμικς στη χώρα μας αποτελεί ελπίδα πως στο μέλλον θα δούμε παγκοσμίως γνωστούς ήρωες των κόμικς φτιαγμένους από ελληνικά χέρια.
Ευελπιστώ, η μικρή μου αυτή αναφορά να σας φάνηκε ενδιαφέρουσα.
**** (Οι πληροφορίες προέρχονται από το περιοδικό «ΚΟΜΙΞ»)
Τανογλίδης Δημήτρης, Γ3
